Хүн амыг цөөлөх бодлого

АНУ-ын Эрүүл ахуйн хяналт шалгалтын байгуул­ла­га анх 1987 онд ДОХ-ыг бүрэн эдгээх чадвартай, вирусийн эсрэг үйлчилгээтэй ази­дотимидин хэмээх эм бүтээснээ зарласан. Гэвч энэ эм болон цаашид гаргаж авсан бусад бэлдмэл бүгд ХДХВ-ийн тархалтыг удааш­руулах үйлчилгээтэй болохоос бүрэн эдгээдэггүй нь бат­лагд­сан. Яг энэ өвчнийг бүрэн эдгээх эм бэлдмэлийг хүн төрөлхтөн өнөөг хүртэл бүтээгээгүй байна.

Хүн амыг цөөлөх вирус

ДОХ хэмээх аюулт өвчний улмаас 1981-2006 оны хооронд дэлхийн 25 сая хүн амиа алдсан гэх тооцоог НҮБ-ын ДОХ/ХДХВ-ийн нэгдсэн хөтөлбөрийнхөн гаргажээ. Тэгвэл Дэлхийн эрүүл мэндийн байгууллага (ДЭМБ) зөвхөн 2007 онд 33.2 сая хүн ХДХВ-ийн халдвар тээгчээр бүртгэгдэж, 2.1 сая хүн нас барсан гэж мэдэгдсэн байна. Энэ өвчний халдвар тээгч, нас барагсдын тоогоор Африк тив, тэр дундаа Сахарын цөлийн өмнө хэсэг тэргүүлдэг. Энэ бүсэд дэлхийн нийт хүн амын ердөө 10-хан хувь аж төрдөг ч 70 хувь нь ДОХ-оор өвчилжээ. Зүүн Европ, Төв Азид ДОХ-ын халдвар тээгчдийн тоо сүүлийн хэдхэн жилийн дотор 150 хувиар нэмэгдсэн гэсэн тооцоо байдаг. Азийн орнууд дотроо Индонези улс халдвар авагчдын тоогоор толгой цохидог.

Тэгвэл ХДХВ чухам хаанаас үүссэн нь одоо ч то­дор­хойгүй байна. Шинж­лэх ухааны ерөнхий онолоор бол энэ өвчин Африкийн сармагчнуудын дунд үүсч, ямар нэгэн аргаар хүнд дамжжээ. Магадгүй хүмүүс сармагч­нуудыг агнаж, иддэгтэй холбоотой ч байж мэднэ. Сармагчны мах бол Африкийн хоцрогдсон ор­нуудын хувьд уламжлалт хоол хүнс юм.

Гэхдээ эрдэмтэд энэ онол­той тэр бүр санал нийл­дэггүй. Судлаачид энэ өвчинтэй холбоотой байж болох хоёр төрлийн нууц баримтыг дурджээ. 1968 оны долоодугаар сард АНУ-ын Бат­лан хамгаалах яамны хүсэлтээр сенатад нэгэн асуудал хөндөгджээ. Энэ нь биологийн зэвсэг боловс­руу­лахад шаард­лагатай 10 тэрбум долларыг гаргах эсэх асуудал байлаа. АНУ-ын армийн биологийн зэвсгийн асуудал эрхэлсэн шинжээч, доктор Дональд Марк Артур сенатад хандах үеэрээ “Ойрын 5-10 жилд бид хүний дархлааны системийг хөнөөдөг бичил организм зохион бүтээнэ” хэмээн мэдэгджээ.

Хоёр дахь баримт нь 1974 оны 12 дугаар сарын 10-нд гаргасан ¹200 дугаартай “Үндэсний аюулгүй байдлын меморандум” юм. Уг баримтад Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөх Генри Киссинжер “Хүн амыг цөөлөх нь гуравдагч ертөнцөд хандах АНУ-ын гадаад бодлогын салшгүй нэг хэсэг байх ёстой” хэмээжээ. Гэхдээ хүн амыг ямар аргаар цөөлөхийг баримтад дурдаагүй аж.

Вакцинаар дамжуулж тараажээ

АНУ-ын зэвсэгт хүчин ДЭМБ-ын “Цэцэг өвчний эс­рэг вакцинжуулалт” хөтөл­бөрийн тусламжтайгаар био­логийн зэвсгээ тараасан хэмээн 1986 онд доктор Роберт Стрекер мэдэгджээ. 1970-аад онд хэдэн сая африк иргэн цэцэг өвчний эсрэг вакцин хийлгэх үеэрээ ДОХ-ын халдвар авсан юм. Мөн Америкийн Эрүүл мэндийн яам “Гепатит В-гийн эсрэг вакцинжуулалт” хөтөлбөр хэрэгжүүлэх үеэр тус улсын гей, бисексуалууд ДОХ-ын халдварт өртжээ.

Вакцинжуулалтыг 1978-1981 онд Нью-Йорк, Лос-Анжелес, Сан Франциско, Сент Луист, Денвер, Чикаго хотуудад хийсэн бөгөөд энэхүү зургаан хотод хожим ДОХ-ын халдвар олноор нэмэгдсэн аж. Гэсэн хэдий ч тус улсын засаг захиргаа Р.Стрекерийн онолыг эрс үгүйсгэсээр иржээ. Харин түүнийг “Үхлийн эмч нар” номын зохиолч Алан Кантуэлл, ХДВХ-ын анхны судлаач Роберт Галло нар дэмждэг байсан аж. Роберт Галло л гэхэд 1987 онд ХДХВ, цэцэг өвчний хооронд сонирхолтой шууд холбоо байгааг баталж байв. ДЭМБ энэ бүхнийг үгүйсгэдэг ч шинэ шинэ баримтууд гарч ирсээр байгаа юм.

Майкл Адлер тэргүүтэй Америкийн эмч нарын баг “ДОХ-ын тухай олон улсын сэтгүүл”-д “Африкт 1988 он хүртэл ХДХВ-ээр өвчлөгсдийн 90 бус, ердөө 30 хувь нь л бэлгийн замаар халд­вар авчээ. Харин 60 хувьд нь халдварласан зүүгээр ХДВХ дамжсан байна” гэж бичжээ.

“Таймс” сонин профессор М.Ад­лерийн гаргасан энэхүү баримтыг үндэслэлгүй хэмээгээд, ариутгаагүй зүү ийм их аюул учруулах ёсгүй гэж үзсэн байна. ДЭМБ-ын дүгнэлтээр ХДХВ-ийн халд­вар тээгчдийн ердөө таван хувь нь л ариутгаагүй зүү тариураас болж халдвар авдаг гэнэ.

Хэнд ашигтай вэ

Хуйвалдааныг судлаач Бойд Грейвсийн баталснаар ДОХ бол хар арьстнууд, гомо нарыг устгах зорилготой Аме­рик Зөвлөлтийн нууц хэлцлийн үр дүн гэнэ. Тэд “Вирусийн тус­гай хөтөлбөр” хэмээх зөв­шилц­лийг 1960 онд бэлтгэж, 1972 онд ЗХУ, АНУ-ын хоорондын гэрээнд гарын үсэг зурсан аж.

Б.Грейвс түүнчлэн цэр­гүү­дийг тарилгад хам­руулан өвчин тараасан гэж үздэг бөгөөд өөрөө ч ДОХ-ын халд­вар авсан гэж баталдаг. Гэхдээ тэрбээр мөнгөний коллоидын тусламжтайгаар бүрэн эдгэрсэн гэнэ.

Тэгвэл Харри Глам “Эцсийн илрүүлэлт” номон­доо чидун жимсний модны навч, “Эссиак” цай зэрэг ханд нь ДОХ-той тэмцэх хам­гийн үр дүнтэй арга гэж бич­жээ. Энэ бэлдмэлийг эмийн ком­паниуд ашиглахыг огт­хон ч хүсдэггүй. Яагаад вэ гэдгийг ч тааж ядах юмгүй.

Тэгвэл үхлийн аюул­тай энэ вирусийг тараах нь хэнд ашигтай гэж. Доктор Леонардо Горивицийн баталж буйгаар Үндэс­ний хорт хавдрын хүрээлэн, Рокфел­лерийн нэрэм­жит Анагаах ухааны судалгааны хүрээлэн ДОХ-ыг тараахад хамаатай гэнэ. Тэд “Эрүүл мэндийг хамгаалах хөтөлбөр”-ийн тусламжтайгаар еврейчүүд, хар арьстнууд, латин америкчууд, гей нарыг идэвхийлэн устгажээ. АНУ мөн гуравдагч ертөнцийг хоосруулахын тулд ийм арга хэрэглэсэн аж. Тэд ДОХ-оор ч зогсохгүй, Эболын вирусийг боловсруулж, хорт хавдар үүсгэгч эм бэлдмэлийг гаргаж авсан байна.

Зөвхөн эрдэмтэд ч бус, улстөрчид, тэр бүү хэл улс орны тэргүүнүүд ч дээрх бодолтой санал нэг байна. Өмнөд Африкийн Ерөнхийлөгч Табо Мбеки “АНУ-ын Тагнуулын төв газар ХДХВ-ийг тараах хуйвалдаанд оролцсон. Үүний нөлөөгөөр Америкийн эмийн үйлдвэрүүд ДОХ-ыг эмчлэх үнэтэй хэрнээ ямар ч ашиг­гүй эм бэлдмэлийг худал­­даалж эхэлсэн” гэж мэдэгд­­­жээ. Америкийн Үндэс­­ний конгресс 2003 онд ДОХ-ын эсрэг эм бэлдмэл та­раахыг зөвшөөрсөн. Гэвч одоо болтол африк­чуудыг туршилтын туулай бол­гож байна хэмээн АНУ-ыг буруут­гадаг билээ.

Түүнчлэн АНУ-ын Ерөн­хий­лөгч асан Жорж Буш “Африк, Карибын сав газрын орнуудын ДОХ-той тэм­цэх хөтөлбөр” хэмээх таван жилийн тусламжийн багцыг санаачилж, 15 тэрбум доллар гаргасан. Үүнтэй холбогдуулан Оксфордын сайн үйлсийн бай­гууллага Бушийн засаг захир­гааг ядуу орнуудад хямд, хуурамч эм бэлдмэл нийлүүлж байна хэмээн шүүмжилсэн аж.

Тэгвэл католик сүмүүд ч энэ­хүү аймшигт өвчний тархалтад өөрс­дийн хувь нэмрээ оруулж эхэлжээ. Тэд сүсэг­тэн олондоо хандаж, бэлгэвч хэрэг­лэхгүй байхыг уриалдаг гэнэ. Ватиканы Папын зөв­лөлийн гэр бүлийн асуу­дал эрхэлсэн тэргүүн, кар­­динал Альфонса “Бэлгэвч ХДХВ-ээс хамгаалж чадах­гүй. ДОХ-ын вирус эр бэлгийн эсээс 450 дахин жижиг. Гэтэл эр бэлгийн эс ч бэлгэвчийг амархан нэвтлээд гарах чадвартай” гэж мэдэгджээ.

Эцэс төгсгөлгүй маргаан

Магадгүй бид хэзээ ч ХДХВ-ийн үүсэл гарлыг олж чадахгүй байх. Энэ вирусийг лабора­торид бүтээгээд, санаанд­гүй тараасан ч байж болох. Ер нь ДОХ гэж юу вэ. Хүн төрөлхтний аюул болсон аймшигт хүч үү, эсвэл өвчин юм уу. Аль эсвэл дэлхийн хүн амыг багасгах зорилготой биологийн зэвсэг ч байж мэдэх юм. Магадгүй энэ нь хүмүүс хоорондын, арьс өнгө, шашин шүтлэг, бэлгийн чиг хандлагаар үзэн ядахад чиглэгдсэн улстөрийн хуйвалдаан уу.

Америкийн хүн амын ихэнх нь ДОХ-ыг сармагчнаас үүссэн гэдэгт итгэдэггүй ажээ. “Вашингтон Пост” сонины санал асуулгаас үзэхэд америкчуудын талаас илүү хувь нь ХДХВ-ийг хүн бүтээ­сэн гэж үздэг бол 25 хувь нь АНУ-ын Засгийн газ­рын лабораторид гаргаж ав­сан, Тагнуулын төв газар та­раахад нь нөлөөлсөн гэж үздэг байна. Түүнчлэн ДОХ-ыг эмчлэх чанартай бүтээгдэхүүнүүд хүн амын ядуу, дундаж хэсэгт очдоггүй гэж ихэнх нь боддог бол шинэ эм хэрэглэж буй хү­мүү­сийг ердөө л тур­шил­тын туу­лайнууд гэж харах нэгэн ч олон байдаг аж.

Энэ мэт эцэст төгсгөлгүй маргаан өрнөж байх зуур үхлийн аюулт вирус хүн төрөлх­тнийг хөнөөж, Аме­ри­кийн эмийн үйлдвэрүүд хэдэн тэрбумаар нь олж баяж­саар л байх болно.

Эх сурвалж: http://sonin.mn/